قاعدۀ تداخل دیات در فقه حنفی و حقوق وضعی

نوع مقاله : فقهی-حقوقی

نویسنده

فعلا سمت ندارم و دو سال در جامعه المصطفی -نمایندگی گرگان دبیر آموزشی گروه علمی- تربیتی فلسفه و عرفان و استاد حق التدریسی در آن گروه بوده ام.

10.22034/ms.2024.100491.1022

چکیده

تداخل دیات یکی از مهم‌ترین مباحث فقهی و حقوقی است که از دیرباز ذهن بسیار از فقیهان و حقوقدانان را به خود معطوف داشته است. هدف این تحقیق که با روش تحلیلی توصیفی تدوین شده، این است که چیستی معناشناختی، پیشینهٔ، قلمرو کاربرد و نظریه‌های مطرح شده در تداخل دیات یا عدم آن را در گسترهٔ فقه حنفی و حقوق موضوعه به‌طور موردی بررسی کند؛ به گونه‌ای که نظریه‌های فقهی و حقوقی به لحاظ بیان نمونه‌های مصداقی بازتاب یابند. یافته‌های تحقیق این است که نظریه‌های تعدد، تداخل و تفصیل در قاعدۀ تداخل دیات از سوی فقه حنفیه و حقوق موضوعه شناسان مطرح شده‌اند. هرچند در اصل وجود تداخل دیات بین دو نظریه بالجمله اشتراک نظر وجود داشته است؛ اما جوهر اصلی تفاوت نظریه‌های فقهی (ازجمله فقه حنفی) و حقوق بشری، در این است که قلمرو تداخل فقه حنفی گسترده‌تر بوده و هدف بازدارندگی عقوبات، رحمانیت، عفو خداوند از گناه مجرم و آسان‌گیری برای جانی در نظریهٔ تداخل تحلیل شده و بازتاب یافته است. برآیند همین بازتاب تحلیل نظریهٔ تداخل در فقه حنفی، نمونه‌های مصداقی مثل جنایت بر نفس، جنایت بر منافع و جنایت بر اطراف تبارز پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها

دوفصلنامه علمی- تخصصی یافته‌های فقه صادق
دوره 1، شماره 1
بهمن 1402
صفحه 101-118

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار